آژانس‌های مسافرتی بر اساس منبع دریافت مجوز خود در سه دسته جای می‌گیرند. دسته اول یا همان بند «الف» آژانس‌هایی هستند که مجوز تاسیس را از سازمان هواپیمایی کشور گرفته‌اند. دسته «ب» مربوط به آژانس‌هایی می‌شود که موفق به دریافت مجوز از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شده‌اند. در دسته «پ» هم شرکت‌هایی قرار می‌گیرند که مجوز آنها را سازمان اوقاف و حج و زیارت صادر کرده است. از بین این سه، می‌خواهیم به صورت اختصاصی در مورد مجوز بند الف گردشگری صحبت کنیم.
مزایای مجوز بند الف گردشگری
آژانس‌های هواپیمایی که موفق به دریافت مجوز بند الف شده‌اند، می‌توانند برای صدور بلیت هواپیمای داخلی و خارجی به صورت سیستمی اقدام کنند. درواقع برای اینکه آژانس هواپیمایی بتواند به عضویت انجمن حمل‌ونقل دریایی یا همان یاتا YATA درآید، باید ابتدا مجوز بند الف را دریافت کرده باشد. آژانس با عضویت در یاتا، می‌تواند علاوه بر پروازهای داخلی، امکان فروش بلیت‌های ایرلاین‌های خارجی را هم داشته باشد.
زمانی که آژانسی مجوز بند الف دریافت می‌کند، زیر نظر سازمان هواپیمایی کشور فعالیت می‌کند. شرکت‌های هواپیمایی که دارای مجوز بند الف باشند، شرکت خدمات مسافرتی یا همان آژانس هواپیمایی نام می‌گیرند. این آژانس‌ها به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند تور مسافرتی برگزار کنند؛ یعنی در زمینه فروش تور نمی‌توانند با مسافر قرارداد ببندند. این مجوز برای آژانس هواپیمایی، شرایطی ایجاد می‌کند که بتواند بلیت‌ها را مستقیما از ایرلاین‌های مختلف و مطابق با نرخ مصوب خریداری کند. اگر آژانسی بخواهد در کنار فروش بلیت، کارهای دیگری مثل فروش تور یا فروش بلیت‌های چارتری داشته باشد، باید علاوه بر مجوز بند الف، اقدام به دریافت مجوز بند ب از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نماید.
با توجه به این دو نوع مجوز، اگر کسی شکایتی بابت خرید تور از آژانسی را داشته باشد، باید به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مراجعه کند. شکایت بابت بلیت هواپیما را هم باید از سازمان هواپیمایی کشور پیگیری کند.
نحوه اخذ مجوز بند الف
این مجوز از طریق سازمان هواپیمایی کشور برای اشخاص حقیقی و حقوقی صادر می‌شود. اگر می‌خواهید برای دریافت مجوز بند الف اقدام کنید، ابتدا باید وارد سامانه هواپیمایی کشور شوید. در این سامانه شرایط لازم برای فرد متقاضی مجوز نوشته‌شده. علاوه براین، مدارکی نیز از شما خواسته می‌شود که باید آنها را ارائه دهید. پس از آن سازمان، موافقت یا عدم موافقت خود را به اطلاع می‌رساند. درصورتی‌که با شرایط شما موافقت نشده باشد، باید نواقصی که در مدارک و شرایط وجود دارد را رفع کنید. اگر هم با شرایط شما موافقت شد و مدارک، مورد قبول بود، 3 ماه زمان دارید تا مراحل دیگر ثبت شرکت را با توجه به قوانینی که از شما خواسته شده طی کنید.
البته این مهلت تا 3 ماه دیگر هم می‌تواند تمدید شود، یعنی درکل یک فرصت 6 ماهه به شما داده می‌شود تا شرایط لازم را مهیا کنید. اگر در طی 3 ماه دوم، اقدامی صورت نگیرد، موافقت نمی‌شود و شما باید یک بار دیگر از اول تمام این مراحل را طی کنید.
مراحل درخواست مجوز بند الف در سامانه
پس از آپلود مدارک و داشتن شرایط، اگر با درخواست شما موافقت شد، در این صورت باید اقداماتی انجام دهید و مراحلی را طی کنید. این مراحل عبارت‌اند از:
- تا یک ماه بعد از موافقت، باید فرم‌ها را دریافت کرده، تکمیل کنید و درنهایت از طریق سامانه، ارسال کنید.
- در مرحله بعد باید اسمی که برای شرکت انتخاب کرده‌اید و لوگویی که طراحی کرده‌اید را ارائه دهید.
- سپس برای حسن انجام کار، ضمانت‌نامه بانکی ارائه دهید.
شرایط اخذ مجوز بند الف
در کل به منظور دریافت مجوز بند الف گردشگری باید شرایطی داشته باشید. این شرایط عبارت‌اند از:
- حتما باید تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشید.
- باید به عنوان شخص حقیقی، احراز هویت کنید.
- یا باید مسلمان باشید و یا یکی از دین‌های به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی را داشته باشید.
- باید گواهی عدم سوءپیشینه ارائه دهید.
- اگر آقا باشید یا باید کارت خدمت وظیفه یا معافیت از خدمت را ارائه دهید.
- دست‌کم باید 30 سال سن داشته باشید.
- باید سابقه کار 3 ساله در شغل‌های مربوط به حوزه گردشگری را داشته باشید.
- هیچ شغل دیگری نداشته باشید تا بتوانید به شغل درخواستی، وقت کافی اختصاص دهید.
- باید نام شرکت و نشانی شرکت هواپیمایی خود را ارائه کنید.
- باید به‌عنوان متقاضی ثابت کنید که می‌توانید از لحاظ مالی، برای ثبت شرکت اقدام کنید.
- باید مدارک دوره‌های آموزشی که گذرانده‌اید را ارائه دهید تا بتوانید توانایی خود برای تاسیس شرکت را اثبات کنید.
- در این مرحله باید مدیرعامل، اعضای هیئت مدیره و مدیر فنی را معرفی کنید.